طراحی و روانسنجی پرسش نامه رضایت بیمار از مراقبت های پرستاری

چکیده ? امروزه توجه فزاینده ای به بررسی رضایت بیماران از مراقبت می شود چرا که رضایت بیمار یک شاخص معتبر و مهم برای کیفیت خدمات پرستاری محسوب می شود. رضایت مفهومی است که به شدت تحت تاثیر عوامل زمینه ای، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و مذهبی قرار دارد. با توجه به اهمیت موضوع رضایت بیمار در مراقبت های پرستاری و لزوم اندازه گیری آن و نبود ابزاری استاندارد و بومی برای اندازه گیری آن در ایران، پژوهشگر بر آن شد تا پرسش نامه ای براساس معنا و تعریف ذی نفعان اصلی (بیماران) از مفهوم رضایت از مراقبت های پرستاری و با استفاده از یک روند علمی طراحی و روان سنجی نماید. ? این پژوهش در دو مرحله انجام گرفت: در مرحله اول با یک رویکرد کیفی و با استفاده از روش آنالیز محتوا، مفهوم رضایت بیمار با استفاده تجارب بیماران تبیین و تعریف گردید. این مرحله با انجام مصاحبه نیمه ساختارمند با 15 بیمار بستری در بخش های مختلف بیمارستان و تجزیه تحلیل داده های حاصل با استفاده از تکنیک آنالیز محتوای متعارف انجام شد. نتایج حاصل از این مرحله شامل 7 درونمایه و 23 طبقه اصلی بودند. درونمایه ها شامل: ویژگی های فردی پرستار، پایش و ارائه مراقبت ها، ارتباط بین فردی، پاسخگویی و مسئولیت پذیری، مدیریت و سرپرستی بخش، تامین رفاه و آسایش و نهایتاً پذیرش و خشنودی بود که براساس آن ها رضایت به صورت زیر تعریف گردید: رضایت احساس خشنودی و آرامشی است که بیمار در نتیجه پذیرش عاطفی و عقلانی پرستار درک می کند. این احساس از طریق قضاوت هوشیارانه، آگاهانه و گاه احساسی بیمار نسبت به پرستار و محیط مراقبتی است که در ابعاد چند گانه ی، ویژگی های فردی پرستار، پایش و ارایه مراقبت ها، ارتباط بین فردی، پاسخگویی و مسئولیت پذیری، مدیریت و سرپرستی بخش و تامین رفاه و آسایش بیمار شکل می گیرد. ? در مرحله دوم بر اساس تعاریف نظری و عملی برآمده از تحقیق مرحله اول، 107 گویه اولیه طراحی شدند و در یک فرآیند متدولوژیک مورد تجزیه تحلیل و روانسنجی قرار گرفتند. در این مرحله روایی صوری پرسش نامه به کمک نظرخواهی از بیماران و متخصصین بررسی شد. سپس روایی محتوا با استفاده از نظر متخصصین در دو مرحله جداگانه ارزیابی شد. روایی سازه نیز با 260 نمونه و با کمک تحلیل عاملی انجام گرفت که منجر به تشکیل چهار عامل (مراقبت همدلانه، ویژگی های فردی و حرفه ای، بی توجهی و سهل انگاری، پاکیزگی و آراستگی محیط)گردید. محاسبه ضریب آلفای کرونباخ موید همسانی درونی بالای پرسش نامه در هر یک از زیر مقیاس ها و کل ابزار(95/0)بود. پایایی ثبات نیز با استفاده از آزمون مجدد با فاصله زمانی 10 روز معادل 96/0 بود. ? نهایتا پرسش نامه توسعه یافته در این مطالعه با عنوان" پرسش نامه رضایت بیمار از مراقبت های پرستاری" با 45 گویه و ویژگی های روانسنجی مناسب ارائه گردید که قابلیت به کارگیری در سیستم های مراقبت بهداشتی کشورمان را دارد و می تواند جهت ارزیابی مراقبت های ارائه شده توسط پرستاران مورد استفاده قرار گیرد. واژگان کلیدی: پرسش نامه، رضایت بیمار، مراقبت پرستاری، تحلیل محتوای کیفی، روانسنجی